Штогод у апошнюю сераду мая ў многіх краінах свету праводзіцца Сусветны дзень барацьбы з рассеяным склерозам або Сусветны дзень рассеянага склерозу (World Multiple Sclerosis Day).

Першы раз гэты дзень адзначаўся ў 2009 годзе з ініцыятывы Міжнароднай федэрацыі таварыстваў рассеянага склерозу з мэтай распаўсюджвання інфармацыі аб дадзеным захворванні, яго прафілактыцы і лячэнні, а таксама для кансалідацыі намаганняў нацыянальных і рэгіянальных арганізацый у рамках Глабальнага руху супраць рассеянага склерозу.

Упершыню захворванне апісана ў 1868 годзе французскім неўролагам Жанам Мартэнам Шарко.

Гэта даволі распаўсюджаная паталогія: у цяперашні час у свеце налічваецца, па розных ацэнках, каля 3 млн. хворых на рассеяны склероз. З іх каля 450 тыс. у Еўропе, звыш 350 тыс. у ЗША. У Рэспубліцы Беларусь такіх пацыентаў больш за 4 тысячы . Так што рассеяны склероз становіцца праблемай не толькі тых, хто захварэў і іх сем'яў, але і ўсяго сучаснага грамадства.

Рассеяны склероз - паталагічнае змяненне ў рабоце нервовай сістэмы, пры якім адбываецца паражэнне аддзелаў галаўнога і спіннога мозгу, у выніку чаго захворванне праяўляецца разнастайнымі неўралагічнымі сімптомамі. Пакутуюць ад хваробы ў асноўным людзі маладога і сярэдняга ўзросту (16-40 гадоў). Асаблівасцю захворвання з'яўляецца тое, што перыяд рэмісіі чаргуецца з абвастрэннем, і наадварот.

Не трэба блытаць паняцце «рассеяны склероз» са «старэчым склерозам» - гэтыя два вызначэнні захворвання не маюць нічога агульнага. У дадзеным выпадку «рассеяны» пазначае роскід ачагоў хваробы па ўсёй ЦНС, а «склероз» - гэта з'яўленне рубцовай тканкі, якая падобная на бляшкі.

Узнікае захворванне ў выніку з'яўлення бляшак (ачагі разбуранай абалонкі нерва), якія лакалізуюцца ў спінным або галаўным мозгу. Такія бляшкі маюць невялікія памеры, але пры актыўным прагрэсаванні хваробы яны могуць злівацца, фарміруючы вялікія.

Сама хвароба традыцыйна праяўляецца наступнымі сімптомамі:

• парушэнне функцый зроку - скажонае успрыманне колеру, зніжэнне якасці гледжання, немагчымасць каардынавання;
• невыразнасць і спутанасць гаворкі;
• галавакружэнне, лёгкія або моцныя галаўныя болі;
• млявасць, стомленасць, парушэнне сну;
• так званыя інтэлектуальныя парушэнні - немагчымасць пераключыцца на іншую дзейнасць, затарможанасць, няпамятлівасць;
• мышачныя спазмы;
• дысфункцыя мачавыпускальнай сістэмы або кішэчніка.

На пачатковай стадыі хваробу цяжка дыягназаваць. Пры наяўнасці спецыфічных скаргаў спецыяліст накіруе пацыента на прыём неўролага, МРТ, ўзяцце пункцыі з спіннамазгавога канала, лабараторныя даследванні. У выпадку ўстанаўлення дыягназа прагнозы несуцяшальныя - лекаў, здольных цалкам вылечыць пацыента ад хваробы, да гэтага часу не знойдзена. У апошнія дзесяцігоддзі медыкам удалося дабіцца поспехаў і стварыць прэпараты, якія дапамагаюць дасягнуць ўстойлівай рэмісіі. Рассеяны склероз - гэта не смяротны прысуд, працягласць жыцця пацыентаў з гэтым захворваннем блізкая да сярэднестатыстычнай.

Улічваючы вядучую ролю імуналагічных парушэнняў, лячэнне гэтага захворвання ў першую чаргу грунтуецца на карэкцыі імунных парушэнняў.

Прадухіліць рассеяны склероз, калі ёсць схільнасць да гэтага захворвання, немагчыма, але можна знізіць верагоднасць захворвання, а таксама яго рэцыдываў. Для гэтага старайцеся аберагаць сябе ад інфекцый, траўмаў, пазбягайце стрэсавых сітуацый. Калі вы курыце, адмоўцеся ад гэтай шкоднай звычкі.

Сусветны дзень рассеянага склерозу - дата, якая дае магчымасць не проста ўспомніць пра людзей, якія жывуць з гэтым цяжкім дыягназам, але і сказаць пра важнасць своечасовай дыягностыкі, рэгулярных абследаванняў і клопату пра ўласнае здароўе.

Падрыхтаваў Руслан Гародка, урач-неўролаг